Ուրախ ենք տեղեկացնել, որ «Իրավական նախաձեռնությունների կենտրոն» ՀԿ-ն Հայաստանում կանանց հիմնադրամի հետ հերթական համագործակցության շրջանակում 2024 թվականի ապրիլից մեկնարկել է նոր ծրագիր՝ «Առողջ հոգի՝ առողջ մարմնում․ հանուն ազատազրկված կանանց և պրոբացիայի կին շահառուների բարեկեցության ապահովման»։
Ծրագրի նպատակն է նպաստել ազատազրկված կանանց և պրոբացիայի կին շահառուների բարեկեցության ապահովմանը և առողջության ամրապնդմանը։
Նախատեսվում է դասընթացների շարք անցկացնել ազատազրկված կանանց և պրոբացիայի կին շահառուների համար, ինչպես նաև նրանց անձնական փորձառությունների կամ առավել շատ հուզող խնդիրների մասին փոդքաստեր պատրաստել։ Դա կօգնի բարձրացնել դիմակայությունը և նրանց ձայնը լսելի դարձնել քրեական արդարադատության համակարգում։
Նշենք, որ կազմակերպությունը հետամուտ է ազատազրկված կանանց և պրոբացիայի կին շահառուների իրավունքների պաշտպանությանը և նրանց վերասոցիալականացմանը։ Այդ համատեքստում ծավալուն աշխատանք է կատարել։
Տարբեր տարիների ընդգրկվել է քրեակատարողական հիմնարկների և հոգեբուժական հաստատությունների դիտորդական խմբերում, որոնց կազմում կատարել է ազատազրկված և հոգեկան առողջության խնդիրներ ունեցող անձանց, այդ թվում՝ կանանց իրավունքների հանրային վերահսկողություն, մշտադիտարկել է նրանց աշխատանքային և կենցաղային պայմանները, առողջապահական, սոցիալ-հոգեբանական ծառայությունների և սննդի որակն ու հասանելիությունը և այլն։
Իրականացրել է մի շարք ծրագրեր, որոնց շրջանակներում ուսումնասիրել է ազատազրկված կանանց և պրոբացիայի կին շահառուների սեռական և վերարտադրողական առողջության, ինչպես նաև վերասոցիալականացման հիմնախնդիրները, նրանց աշխատանքի և կրթության իրավունքի իրացման խոչընդոտները, քրեակատարողական և պրոբացիայի ոլորտներում գենդերային զգայուն քաղաքականության ներդրման կարևորությունը:
Ծրագրերն ուղղված են եղել նաև ազատազրկված կանանց և պրոբացիայի կին շահառուների հզորացմանը, նրանց մասնագիտական ու աշխատանքային հմտությունների զարգացմանը և բարելավմանը, նրանց նկատմամբ հանրության վերաբերմունքի փոփոխությանը:
2024 թվականից «Իրավական նախաձեռնությունների կենտրոն» ՀԿ-ի նախագահ Նարե Հովհաննիսյանը միացել է Վերարտադրողական իրավունքի շահերի պաշտպանության ցանցին՝ այդ շրջանակում բարձրացնելու ազատազրկված կանանց և պրոբացիայի կին շահառուների վերարտադրողական իրավունքի հիմնախնդիրները:
- Ազատազրկված անձանց վերասոցիալականացման հիմնախնդիրների ուսումնասիրության համատեքստում անդրադարձել է ազատազրկված կանանց վերասոցիալականացման առանձնահատկություններին և այդ գործընթացում առկա բացերին։
- Ազատազրկված ԼԳԲՏ անձանց հիմնախնդիրների ուսումնասիրության համատեքստում անդրադարձել է լեսբի և տրանս կանանց։
- Կատարել է Հայաստանում առաջին հետազոտությունը, որը վերաբերում է կալանավորված և դատապարտված կանանց շրջանում COVID-19 համավարակի ազդեցությանը։
- Ուսումնասիրել է ազատազրկված կանանց և պրոբացիայի կին շահառուների սեռական և վերարտադրողական առողջության հիմնախնդիրները։
- Ազատազրկման դատապարտված 3 և կալանավորված 3 կանանց հնարավորություն է ընձեռել «Նամակներ բանտից» խորագրի ներքո բարձրաձայնել իրենց մտահոգությունները, ներկայացնել անձնական պատմությունները, ազատությունից զրկվելու հետևանքները, բանտային կյանքի դժվարությունները և այնտեղ անցկացրած տարիների փորձառությունը։
- Պատրաստել է 6 տեսաֆիլմ, որոնք վերաբերել են ազատազրկված կանանց վերասոցիալականացմանը, ազատազրկվելուց և ազատվելուց հետո նրանց կողմից առերեսված հիմնական դժվարություններին, կալանավորված և դատապարտյալ կանանց անձնական պատմություններին, ազատազրկված կանանց և պրոբացիայի կին շահառուների շրջանում համավարակի հետևանքներին։
Պրոբացիայի կին շահառուների համար կազմակերպել է վարսահարդարման և մատնահարդարման դասընթացներ, որոնց մասնակցել են համապատասխանաբար 3 և 7 կանայք։ Դասընթացների ավարտից հետո նրանց տրամադրվել են մատնահարդարման և վարսահարդարման պարագաներ:
- Ազատազրկված կանանց ու պրոբացիայի կին շահառուների և նրանց ընտանիքների շրջանում համավարակի հետևանքների նվազեցման համատեքստում «Աբովյան» ՔԿՀ-ին տրամադրել է անհատական պաշտպանության միջոցներ և աշխատահանող նյութեր: Ազատազրկված կանանց և անփաչահասներին տրամադրել է հեռախոսաքարտեր: Պրոբացիայի կին և անչափահաս շահառուներին տրամադրել են սննդի փաթեթներ:
- Առողջապահության ազգային ինստիտուտի հետ համագործակցությամբ իրականացվել է «Կորոնավիրուսի կանխարգելումը և վերահսկողությունը քրեակատարողական հիմնարկներում» թեմայով դասընթաց, որին մասնակցել են «Աբովյան» ՔԿՀ-ի աշխատակիցները, «Քրեակատարողական բժշկության կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի «Աբովյան» ՔԿՀ-ի ներկայացուցիչները և ներկայացուցիչներ Պրոբացիայի ծառայության Երևանի քաղաքային և Արմավիրի, Լոռու և Կոտայքի մարզային մարմիններից:
- Նոր կորոնավիրուսային հիվանդության կանխարգելման վերաբերյալ առցանց դասընթաց է իրականացրել ազատազրկված կանանց համար:
2022 թվականի մարտի 11-ին տեղի ունեցած «Ձեռքդ տո՛ւր, հասարակություն» խորագիրը կրող ցուցահանդես-վաճառքում ներկայացրել է նաև 3 դատապարտյալ և 2 կալանավորված կանանց ձեռքի աշխատանքները։ 2023 թվականի դեկտեմբերի 16-ին Իմփաքթ Հաբ Երևանի կազմակերպած ամանորյա տոնավաճառին ներկայացրել է նաև 2 կին դատապարտյալի ձեռքի աշխատանքները։
- Նախաձեռնել է տարաբնույթ մեդիա քննակումներ, որոնց շրջանակում անդրադարձ է կատարվել պրոբացիայի կին շահառուների համար իրականացվող կրթական ծրագրերին, պրոբացիայի կին շահառուների հիմնախնդիրներին, ազատազրկված կանանց և պրոբացիայի կին շահառուների վրա համավարակի ազդեցությանը՝ շեշտադրելով առողջության պահպանման, մասնավորապես սեռական և վերարտադրողական առողջության հիմնախնդիրները։
